Aangepaste spuitgietmachine boost de ergonomie van maatwerkers

WAAK gaat elke dag voluit voor duurzame jobs voor zijn medewerkers. Logisch dus dat ergonomie een grote rol speelt bij het optimaliseren van de dagelijkse activiteiten. En daar gaan we ver in. Bij onze zoektocht naar een geschikte spuitgietmachine voor de maatwerkers vonden we geen geschikte optie op de markt. Een aangepaste machine laten maken, was dan ook de volgende stap. Daarvoor werkten we samen met machinebouwer Desmet Machines and Engineering uit Ooigem.

Bij de kabelassemblage spelen spuitgietmachines een belangrijke rol. Zij omspuiten de connectoren en voorzien zo een betrouwbare bescherming van de elektronica. In totaal zijn meer dan dertig spuitgietmachines operationeel bij WAAK, dagelijks bediend door maatwerkers. “Een deel van hen is rolstoelpatiënt en dat maakt de ergonomische uitdagingen nog groter, want het werk is uitsluitend staand en op vaste hoogte. Voor onze medewerkers is dat geen duurzame manier van werken”, legt verantwoordelijke Productiemiddelen Bart Dheedene uit.

Grondige interne studie

Omdat ergonomie zo belangrijk is binnen WAAK, werd intern een studie uitgevoerd naar de specifieke noden en de mogelijkheden voor het spuitgieten. Verantwoordelijke voor ergonomie, Hester van der Steen, legt uit: “Initieel onderzochten we de optie om met een aangepaste stoel aan de bestaande machine te werken. Dat bleek moeilijk te realiseren. Er was ook geen aangepaste machine te vinden op de markt. We moesten ze dus zelf laten herontwerpen, met zoveel mogelijk aandacht voor ergonomische, veiligheids- en kwaliteitseisen.”Samen met Bart bracht Hester alle pijnpunten in kaart. Onder meer de positie van de knoppen en vrije beenruimte konden beter. Collega en ingenieur, Harm Vandamme, maakte enkele principeschetsen en een voorontwerp en stapte hiermee naar Desmet Machines and Engineering. Zij toetsten het voorontwerp af aan de technische haalbaarheid en zetten het verder op punt. 

“Tijdens dit volledige traject was de terugkoppeling tussen ergonomie-experten, ook met ondersteuning van Attentia, de mensen op de werkvloer en de ingenieurs van WAAK en Desmet essentieel”, weet Hester. “We testten elke aanpassing in de praktijk met kartonnen prototypes.”

Ergonomie als rode draad

Desmet en WAAK hebben al lang een professionele band. De eerste machine van Desmet bij WAAK dateert van 20 jaar terug. Beide partners zijn ondertussen goed op elkaar afgestemd en het samenbrengen van ieders expertise leidt tot unieke oplossingen, met de nieuwe spuitgietmachine als recentste wapenfeit.  En dat was geen sinecure. Eveline Eeckhout, Project Manager bij Desmet, getuigt: “Vooral de stabiliteit van de machine, met zijn smalle wielbasis, was bijzonder complex. We zetten onder meer de poten verder naar achter en ontwikkelden een extra dun werkblad. Ook de juiste positie van het lichtgordijn ten opzichte van de matrijs en van de knoppen vergde een uitgebreide studie. De opdracht bestond er in om alle mogelijke hinder in de bewegingsvrijheid van de operator te vermijden".

Het leverde uiteindelijk een aangepaste spuitgietmachine op met heel wat ergonomische troeven voor rolstoelgebruikers:

• Grotere knoppen, op het werkblad en met polssteun
• Machine in hoogte verstelbaar (68 tot 119 cm), voor staand of zittend werk
• Verlichting vooraan, met regelbare sterkte, zonder storende reflectie
• Algemene werkpostverlichting, traploos verstelbaar
• Operating panel in het midden
• Optimale beenruimte
• Smallere machinebasis voor minder grote reikafstanden
• Transparante omkasting voor optimaal dieptezicht

Verhoogde veiligheid

De complete re-engineering van de spuitgietmachine was meteen ook het aangewezen moment om andere aspecten mee onder de loep te nemen. Zo werd tegelijk de veiligheid geoptimaliseerd: “Doorheen de jaren hadden we gelukkig nooit grote incidenten, maar kleine brandwonden kwamen weleens voor. Zeker aan de neus van de machines blijft een risico op kleine ongevallen. Daar is de spuitgiettemperatuur zo’n 220 graden. Door onze knowhow met die van Desmet te combineren, konden we ook daar een stapje verder gaan. Alle warme plaatsen zijn nu nog beter afgeschermd”, weet Bart.

Tijdens de nacht durft het afkoelend spuitproduct de neus bovendien weleens te verstoppen. De speciale procedure om deze verstopping door te spuiten gebeurt voortaan met een gecodeerd bakje dat volledig veilig is. Daarmee is nog een verwondingsrisico weggewerkt. “Bij een testopstelling in ons atelier optimaliseerden we, in overleg met WAAK, de veiligheid nog verder”, vult Eveline aan. “Zo introduceerden we extra gecodeerde veiligheidsswitchen en een druksensor aan de matrijs.”

Succesverhaal wordt vervolgd

De nieuwe spuitgietmachine is ondertussen volop in gebruik en blijkt een grote stap vooruit. In die mate zelfs dat al twee extra aangepaste machines besteld zijn. Er wordt nu onderzocht welke nieuwe technologieën – zoals de druksensoren, zero-touchknoppen en verlichting – ook kunnen toegepast worden op de andere, bestaande machines binnen WAAK. “Ondertussen blijven we bij WAAK de ergonomie in kaart brengen en verbeteren”, voegt Hester nog toe. “Met de X-sense gaan we objectieve metingen doen van de ergonomische kwaliteiten van de nieuwe spuitgietmachine. In samenwerking met ergonome Machteld Van de Woesteyne van Attentia gaan we zo de houding en de belasting op alle gewrichten meten en vergelijken, op de oude en de nieuwe machine. Dat we overal een stap verder willen gaan, valt ook de sector op. Voor het ontwerptraject van de aangepaste machine kregen we de Vlaamse Ergonomieprijs 2021, omdat de ergonomen al van bij de start betrokken waren. Voor ons is dat een natuurlijke reflex. We gaan namelijk elke dag voor duurzame tewerkstelling en een focus op ergonomie is daarbij onmisbaar.”